Sejarah Form ② - Bab 07

Bab 7-Perjuangan Rakyat Tempatan Mengembalikan Kedaulatan Bangsa

*********************************************************
Kedah
1.1821年,7000个Siam兵包围Kuala Kedah, 然后memusnahkan rumah, merampas barangan, menenggelamkan perahu dan menangkap tawanan untuk dijadikan hamba di Siam.
2. Sultan Ahmad Tajuddin 就带领Kedah人民反抗Siam.
3. Perjuangan turut dipimpin oleh
i. Tunku Abdullah
ii. Tunku Kudin (Syed Zainal Abidin)
iii. Tunku Long
iv. Tunku Muhammad Saad
4. Perjuangan mereka disokong oleh
i. Tok Mo Ris (pemimpin rakyat)
ii. Syeikh Abdul Kadir (pemimpin agama)
5. British 带军舰去帮Siam 包围Kedah.
6. 1823: Tunku Abdullah memimpin 3000 orang menentang serangan Siam melalui Seberang Perai tetapi gagal kerana British membantu Siam*.
7. 1831: Tunku Kudin berjaya menawan semula Kuala Kedah dari Melaka. 然后British带5艘kapal perang untuk mengepung perairan Kedah. Kedah terputus bekalan makanan + bantuan tentera dari luar dan Tunku Kudin terkorban.
8. 1836: Sultan Ahmad Tajuddin merancang menyerang Siam melalui Bruas, Perak tetapi 被British发现 dan baginda ditangkap.
9. 1838: Tunku Muhammad Saad 再次 menyerang Siam. Tentera Kedah berjaya menawan semula selatan Kedah, Kota Kuala Kedah dan mara ke Songkla. 然后British 又帮Siam拿回Kedah.
10. Kedah 人民这种为国牺牲的精神使到Siam 愿意跟Kedah 和好。于是Sultan Kedah派他的儿子Tunku Daei 去Bangkok merunding。
11.1842: Siam mengembalikan takhta Kedah kepada Sultan Ahmad Tajuddin.
12. Perlis, Setul dan Kubang Pasu diasingkan dari Kedah.

*********************************************************

Naning

Kedudukan
1. Terletak di antara Rembau dan Melaka
2. Pusat pentadbiran=Taboh.
3. Hasil keluaran = padi, buah-buahan, sirih, bijih timah

Penghulu Naning- Dato' Naning Abdul Said (Dol Said)

Faktor penentangan Dol Said di Naning:
a) Mempertahankan kemerdekaan Naning
Bab 1有讲British跟Belanda签Perjanjian Inggeris-Belanda 1824。通过这个合约,British成功拿到Melaka. British讲Naning是Melaka的,可是Dol Said讲不是。British要Naning遵守Melaka的规则(例如bayar cukai),可是Dol Said和Naning的人民不接受。
b) Menentang bayaran cukai
i. British memperkenalkan Peraturan Penghulu di Naning使到Dol Said失去权力,因为这个peraturan melarang penghulu membicarakan kes jenayah.
ii. 1828年Dol Said被警告不可以menyelesaikan kes jenayah否则将会失去职位。
c) Menentang pelaksanaan Undang-undang British
British知道Naning的月入高达4500 dolar,就规定Naning给1/10的税。

Peristiwa Penentangan
a) Serangan pertama
-15 Julai 1831: British mengisytiharkan Dol Said sebagai penderhaka
-150 sepoi diketuai oleh Kapten Wyllie dihantar untuk menyerang Naning
-Dol Said mendapatkan bantuan dari Seri Menanti, Sungai Ujong, Johol dan Muar.
-Yamtuan Muda Raja Ali dari Rembau menghantar pasukan bantuan yang diketuai oleh Syed Sha'aban
-Naning berjaya mengalahkan angkatan perang British

b) Serangan kedua
-Mac 1832: Kolonel Herbert mengetuai pasukan tentera menyerang Naning
-British dibantu oleh Yamtuan Muda Raja Ali yang bersetuju menghantar 600 hulubalang
-British berjaya mengalahkan Naning dan menawan Taboh
-Rumah penduduk Naning dibakar

Kesan
-Dol Said berundur ke Seri Menanti + menyerah diri kepada British
-British menyatukan Naning - Melaka
-Dol Said diberi rumah di Melaka dan wang pencen
-British mengalami kerugian sebanyak 100,000 paun sterling *********************************************************
Sarawak
1. Rentap
-Libau (pengoncang dunia)
-pahlawan & pemimpin Iban di Sungai Skrang & Sungai Saribas yang digelar "Raja Darat"

Faktor penentangan
-Brooke menganggap orang Iban di Sungai Skrang sebagai lanun
-James Brooke mendirikan kubu di Nanga Skrang untuk mengawasi pergerakan orang Iban
-penghapusan penempatan orang Iban di Sungai Skrang

Peristiwa penentangan
a) 1853
-Rentap menyerang kubu James Brooke di Nanga Skrang
-Pegawai Brooke bernama Allan Lee terbunuh
b) 1854
-James Brooke menawan kubu Rentap di Sungai Lang dan membakar perkampungan Rentap
-Pengikut Rentap berundur ke Bukit Sadok
-Rentap mendapat sokongan padu penduduk Iban dan digelar "Raja Ulu"
c) 1857
-Charles Brooke menyerang kubu Rentap di Bukit Sadok.
-Charles Brooke mempengaruhi 3000 orang Iban dan 500 orang Melayu untuk menyerang kubu Rentap di Bukit Sadok tetapi gagal.
d) 1863
-James Brooke mengetuai pasukan menentang Rentap di Bukit Sadok selama sebulan
-James Brooke membakar kubu serta rumah pengikut Rentap
-Rentap berundur ke Entabai untuk menyusun strategi tetapi tidak sempat meneruskan perjuangan dan meninggal dunia.

2.Sharif Masahor
这个人是:
a) Pembesar Sarikei di kawasanSungai Rajang
b) Berasal dari kampung Igan
c) Amat berpengaruh di kalangan orang Melanau[Sungai Rajang] dan orang Iban[Sungai Skrang]

为什么这个人要反抗Brooke?
a) JB mengambil wilayah Sungai Rajang daripada Sultan Brunei
b) Brooke melantik Henry Steele sebagai wakil British dan membina sebuah kubu di Kanowit
c) Sharif Masahor menganggap JB mengambil alih kuasanya di Sungai Rajang.

Sharif Masahor menentang JB kerana JB meluaskan kuasa ke wilayahnya.
a) 1855- SM mengetuai 150 buah perahu menyerang Mukah dan mengusir Pangeran Matusin yang menyokong pentadbiran Brooke.
(这个Pangeran Matusin是JB的支持者,所以SM就领兵攻打他)
b) JB melucutkan kuasa SM di Sarikei.
(JB炒掉SM)
c) SM berpakat dengan Datu Patinggi Abdul Ghapur(Kuching) untuk mengusir JB dari Sarawak.
(SM 跟Datu Patinggi Abdul Ghapur一起赶走JB)
d) 1859- SM menyerang Kanowit.
(过后SM去攻打Kanowit)

e) 1860- SM membuat pakatan dengan Datu Patinggi Abdul Ghapur dan Temenggung Hashim(Sadong) untuk menyerang Kuching.
-Pasukan Charles Brooke menahan Datu Patinggi Abdul Ghapur dengan bantuan Belanda.
-Datu Patinggi dipenjarakan di Betawi
-SM tewas dalam pertempuran dengan tentera CB di Sungai Sadong dan beliau berundur ke Mukah.

f) 1861-JB memaksa Sultan Brunei menyerahkan Mukah
-SM ditawan oleh JB dan dibuang negeri ke Singapura.

Brooke kemudian menghadapi penentangan pemimpin orang Iban:
a) Banting (Sungai Batang Lupar)
b) Penghulu Asun (Sungai Kanowit)

*********************************************************
Dato' Maharaja Lela (Perak)
-Perjanjian Pangkor签了之后, J.W.W Birch就当上Residen Perak。
-Dato' Maharaja Lela ialah Orang Besar Berlapan Perak
-DML 也是Penghulu di Pasir Salak.

Mengapakah Dato' Maharaja Lela menentang British?
1. Mengambil hak mengutip cukai
-24 Julai 1875: Birch memaksa Sultan Abdullah menandatangani pengisytiharan yang memberi kuasa kepada pegawai British untuk memungut cukai.
-Birch 威胁说如果不签就让Sultan Abdullah 下台。
-Birch 烧掉Raja Ngah Orang Besar Perak的家,因为他在Bidor收bijih timah 的税。

2. Cukai baru
-Birch memperkenalkan cukai baru seperti:
a) Cukai padi
b) Cukaiperahu
c) Cukai atap
d) Cukaisenjata
e) Bayaran permit untuk membalak
f) Cukai kelamin (2 dolar)

3.Mencabar ketuanan Melayu
-2 Oktober 1875: Sultan Abdullah didesak menandatangani pengisytiharan untuk menyerahkan kuasa kepada British
-Pengisytiharan itu menyebabkan kuasa mentadbir negeri diserah kepada Residen
-Residen berkuasamelantik hakim, melantik penghulu dan mengurus kutipan cukai.

4. Mencabuli adat resam
-Birch mengharamkan amalan perhambaan
-Birch menyimpan hamba-hamba perempuan di rumahnya.

Birch的所作所为使到Perak的那些首领很不满意. Sultan Abdullah, Raja Ismail & Dato' Maharaja Lela在Durian Sebatang 开会,最后决定要杀掉Birch. Dato' Maharaja Lela, Dato' Sagor, Pandak Indut dan Sepuntum 自愿执行这个杀Birch的任务.

2 November 1875:
当Birch到Pasir Salak 去贴收税的通告时,Dato' Maharaja Lela 跟他的随从就趁这个机会杀了他。因此, British就攻打Pasir Salak, Dato' Maharaja Lela和Dato' Sagor带领人民保卫国土,最后British战败了, Kapten Innes 牺牲了.可是Hong Kong & India 派援兵帮British,结果Perak输了.
这就是Perang Perak.

1877年:
Dato' Maharaja Lela, Dato' Sagor, Pandak Indut, Seputum digantung sampai mati.
Sultan Abdullah & Ngah Ibrahim 被流放到Pulau Seychelles.
Raja Ismail 则被流放到Johor.
*********************************************************
Yamtuan Antah (Tunku Laksamana Antah Ibni Almarhum Raja Radin)
-menjadi Yamtuan Seri Menanti pada tahun 1875.

Wilayah jajahan Seri Menanti:
-Terachi
-Ulu Muar
-Gunung Pasir
-Jempul

Yamtuan Antah 不同意Dato' Kelana跟British签合约(Bab 2那个),因为会menggugat kedaulatan bangsa, Yamtuan Antah也不承认他是Sungai Ujong的统治者.
Dato' Kelana 讲Terachi 是他的地盘, 可是Terachi 是Seri Menanti的。因此Dato' Kelana跟Yamtuan Antah 的关系恶化。

过后P.J. Murray就派兵+测量师去看Terachi 到底应该是谁的。可是Yamtuan Antah 派了200位随从去叫British停止测量Terachi 到Kuala Pilah之间的土地,因此发生争执。

Yamtuan Antah 得到Dato' Siamang Gagap, Tengku Besar Tampin 和Rembau, Jelebu & Johol人民的支持。1875年12月, Yamtuan Antah 的军队在Paroi建了一个kubu. British 找NNS帮忙,打赢他们。然后Yamtuan Antah就跑去Bukit Putus然后到Johor.

过后Maharaja Abu Bakar就劝Yamtuan Antah 跟British和好. 1876年5月,Yamtuan Antah 跟William Jervois (Gabenor NNS) 谈判然后被承认为Seri Menanti的 Yamtuan Besar.
*********************************************************
Dato' Bahaman (Abdul Rahman bin Imam Noh)
Gelaran: Orang Kaya Dato' Setia Perkasa Pahlawan Semantan

(他有这个gelaran 因为他在Pahang的perang saudara和Selangor的Perang Klang中很勇敢)
他menjadi Pembesar Temerloh setelah kematian Orang Kaya Indera Segara

Faktor Penentangan Dato' Bahaman
a) Hilangan hak mengutip cukai
E.A. Wise被选为Temerloh 的Pegawai Majistret dan Pemungut Hasil 后, Dato' Bahaman 就被禁止在他自己的地盘收税。
b) Pembinaan balai polis
E.A. Wise在Lubuk Terua建了一个警察局来维持安宁,可是没有先跟Dato' Bahaman 讨论, Dato' Bahaman很不高兴。
c) Pelucutan gelaran
Hugh Clifford 逼Sultan Ahmad melucutkan gelaran Dato' Setia Perkasa Pahlawan Semantan daripada Dato' Bahaman,因此Dato' Bahaman很丢脸。
Peristiwa Penentangan
16 Disember 1891
-British 捉到3个Dato' Bahaman的随从,他们没有经过同意就收cukai hasil hutan
-Dato' Bahaman 不高兴就攻Lubuk Terua那个警察局

26 Disember 1891
-Hugh Clifford 夺回Balai Polis Lubuk Terua
-British军队在Kelubi战败了
-Hugh Clifford撤退,寻求Singapura的援助

Januari 1892
-British强迫Sultan Wan Ahmad结束Pahang的纠纷
-"Gerakan Sultan"成立,并由Sultan Wan Ahmad 带领。
-"Gerakan Sultan"成功占领Dato' Bahaman 在Bentong的11个堡垒

Mac 1892
-Dato' Bahaman 跟他的手下夺回Lubuk Terua
-Dato' Bahaman得到Tok Gajah和他儿子Mat Kilau的支持和帮助

8 Mei 1892
-British 再次攻打Lubuk Terua
-Dato' Bahaman 跟他的随从撤退到Kelantan 和Terengganu

14 Jun 1894
-Dato' Bahaman跟他的随从占领Kuala Tembeling & Jeram Ampai
-British派Kolonel Walker去夺回Jeram Ampai
-Dato' Bahaman, Tok Gajah 和Mat Kilau 跑去Kelantan。

没有了。
*********************************************************
Mat Salleh (Datu Mohammad Salleh bin Datu Balu)
-dilahirkan di Inanam
-pemerintah Sungai Sugut
-berketurunan Bajau dan Suluk

Faktor-faktor Mat Salleh menentang SBUB
a) Semangat perjuangan jihad
-semangat perjuangan jihad orang Sulu menentang Sepanyol di selatan Filipina.

b) Peraturan yang membebankan
* buruh paksa
* cukai beras
* lesen perahu

c) Percubaan berunding gagal
-Ogos 1895: Mat Salleh dan beberapa orang pembesar pergi ke Sandakan untuk menemui Gabenor Beaufort(C.V. Creagh).
-Beliau ingin berunding tentang masalah cukai dantindakan kekerasan pegawai SBUB terhadap penduduk tempatan
-Mat Salleh tidak dilayan dan meninggalkan Sandakan selepas menunggu selama 10 hari

d) Perkampungan dibakar
-Gabenor Beaufort menganggap Mat Salleh mengancam kepentingan SBUB.
-SBUB membakar dan memusnahkan kampungnya
-SBUB menawarkan hadiah sebanyak 500 dolar kepada sesiapa yang berjaya menangkapnya.

Langkah Mat Salleh menentang SBUB:
a) Julai 1897: Mat Salleh mendirikan kubu di Ranau dan membakar Pulau Gaya.
b) November 1897: Mat Salleh menyerang Ambong
c) William Cowie, Pengarah Urusan SBUB menawarkan perdamaian dan pengampunan kepada Mat Salleh.
d) April 1898: Mat Salleh berunding dengan Cowie di Menggatal dan Mat Salleh dibenarkan mentadbir Tambunan.

Syarat-syarat perjanjian April 1898:
a) Mat Salleh dan pengikutnya diberi pengampunan
b) Penduduk Inanam yang telah melarikan diri semasa kekacauan dibenarkan kembali semula
c) Mat Salleh dibenarkan mentadbir daerah Tambunan
d) Mat Salleh diminta melaporkan pergerakannya kepada SBUB

e) 1899: SBUB mengambil alih pentadbiran Tambunan
f) Mat Salleh berasa tertipu dan membina semula kubu di Kampung Teboh untuk menentang SBUB.
g) Januari 1900: Mat Salleh terkorban.
h) Perjuangan Mat Salleh diteruskan oleh pengikutnya:
-Mat Sator
-Kamunta *********************************************************
Antanom [Ontoros anak lelaki Antanom]
-ketua kaum Murut di Rundum

Faktor penentangan Antanom
a) Melarang membuka tanah baru
-mereka kekurangan beras kerana SBUB melarang mereka membuka tanah baru

b) Dijadikan buruh paksa
-Orang Murut dijadikan buruh paksa untuk membina jalan dan memasang kawat telegraf antara Tenom dengan Rundum.

c) SBUB menzalimi keluarga kaum Murut
-suami isteri dikehendaki tinggal berasingan di sebelah-menyebelah tebing sungai
-dikenakan 1 dolar bagi setiap kali berkunjung
-jika mereka mempunyai 2 anak, salah seorang anak akan diambil untuk dijadikan buruh paksa.

d) Cukai yang membebankan
-cukai kepala
-cukai tanaman pindah
-cukai pokok kelapa untuk minuman tuak
-cukai tangkapan ikan besar
-cukai memelihara anjing
(不用浪费时间背)

e) Menceroboh kawasan hutan
-SBUB membuka kawasan hutan untuk membina jalan
-Kaum Murut membantah tindakan itu kerana mereka percaya bahawa ini akan mengganggu roh nenek moyang mereka*

Peristiwa penentangan
Februari 1915
- Antanom menyerang Pensiangan dan membakar bangunan kerajaan di situ
Mac 1915
- Antanom memimpin 600 orang Murut menyerang Rundum dan memusnahkan pejabat pentadbiran SBUB
- Antanom membina kubu pertahanan di Sungai Selangit yang mengandungi tujuh buah rumah bawah tanah.
April 1915
- SBUB menghantar 400 orang tentera menyerang kubu Antanom
- Antanom dan 400 orang Murut terkorban

Penentangan tersebut dikenali sebagai Kebangkitan Rundum.

Kesan
-8 orang kanan Antanom dibuang daerah ke Kudat
-pengikut-pengikut yang lain dipaksa menjadi buruh untuk memasang kawat telegraf dari Kimanis ke Keningau
-SBUB mengarahkan orang Murut bersumpah taat setia
-Orang-orang Murut berpindah ke pedalaman Kalimantan sebagai protes terhadap SBUB.
*********************************************************
Tok Janggut (Haji Mat Hassan bin Munas)
-dilahirkan pada tahun 1853 di Kampung Jeram, Pasir Puteh, Kelantan.
-mendapat pendidikan pondok di Kelantan dan Makkah
-menyimpan janggut yang panjang
-mahir dalam ilmu persilatan
-menetap di Kampung Nering
-bekerja sebagai petani dan peniaga

Faktor-faktor Tok Janggut menentang British
a) Peraturan tanah
-mewajibkan petani membayar cukai tanah
b) Cukai
不用背
c) Perasaan anti-British
-British menyerang kerajaan Turki Uthmaniyah semasa Perang Dunia Pertama (1914)
-Kerajaan Turki Uthmaniyah menyeru umat Islam di seluruh dunia supaya berjihad menentang penjajah Barat.
d) Pembayaran cukai yang menyusahkan
-Pejabat bayaran cukai terletak jauh di bandar
-Mereka yang gagal membayar cukai akan ditangkap dan didenda

Peristiwa penentangan Tok Janggut
28 April 1915
-Encik Abdul Latif (Pegawai Daerah Pasir Puteh) mengarahkan Sarjan Che Wan untuk menangkap Tok Janggut kerana gagal membayar cukai
-Sarjan Che Wan mati ditikam oleh Tok Janggut

29 April 1915
-Tok Janggut, Engku Besar Jeram, Penghulu Adam dan Che Sahak Merbol menyerang Pasir Puteh
-Mereka menduduki Pasir Puteh selama tiga hari dan mengisytiharkan Pasir Puteh bebas daripada pemerintahan British.
-Ungku Besar Jeram, Tuan Ahmad=Raja Pasir Puteh
-Tok Janggut=Perdana Menteri

9 Mei 1915
-British menawarkan hadiah 500 dolar kepada mereka yang berjaya menangkap Tok janggut dan pemimpin kanannya.

23 Mei 1915
-British membakar rumah Tok janggut dan pengikutnya kerana enggan menyerah diri
-Tok Janggut menyerang Pasir Puteh

24 Mei 1915
-British menyerang kubu Tok Janggut di Kampung Dalam Pupuh, Saring
-Tok Janggut terkorban dan mayatnya diarak ke Pasir Puteh dan Kota Bharu.
-Mayatnya kemudiannya digantung songsang di Padang Balai Besar, Kota Bharu selama empat jam dan dikebumikan di Pasir Pekan
*********************************************************
Haji Abdul Rahman Limbong (Haji Abdul Rahman bin Haji Abdul Hamid)
-常常去Limbong教Islam
-保护Terengganu 农民的利益

Faktor-faktor Kebangkitan Tani di Terengganu
a) Pas kebenaran yang membebankan
-British制定的 Peraturan Tanah 1921规定农民若要开垦土地或种植物都要给50sen,砍树或采集森林资源也要给钱
b) Penguatkuasaan Undang-undang Binatang Buas
-Undang-undang Kawalan Binatang Buas 禁止居民狩猎,谁不遵守规定就要被罚款500块+武器被没收
c) Peraturan tanah baru
-Peraturan tanah 1924 规定有土地的居民都要去跟政府注册(一个人RM2.50)
d) Pengaruh pemimpin agama
Haji Abdul Rahman Limbong坚持土地是阿拉真主的,人民不用给政府土地税。

Kebangkitan Tani 1922~1928

1922
Kuala Telemong的农夫反对新规则,于是没有拿pas就membersihkan tanah
British捉到43个违法的农夫并将他们控上法庭。
Haji Abdul Rahman Limbong身为法官,反驳英国人说土地是阿拉真主的.
British无法推翻他的论点,就放走那些农夫。

1925
300~500个农夫聚集在Kuala Telemong bercucuk tanam.
Mereka membersihkan 200 ekar tanah milik Tengku Nik Maimunah dan 400 ekar tanah kerajaan setelah mengetahui bahawa British akan memberi konsesi tanah tersebut kepada saudagar Cina.

1928
1000个农夫聚集在Marang, Kuala Telemong 和 Kuala Berang并向英国人宣战。
他们占领Kuala Berang 的警察局和bangunan kerajaan 然后挂红旗

British meminta bantuan tentera dari NNMB.
Pertempuran berlaku di Padang Kachong
12 orang petani terkorban dan semua pemimpin petani ditangkap.

Haji Abdul Rahman Limbong dibuang negeri ke Makkah atas tuduhan menghasut serta mencetuskan kebangkitan*
*********************************************************